دستگاه ونتیلاتور

دستگاه ونتیلاتور چیست؟

دستگاه ونتیلاتور (Ventilator) که به آن ماشین تهویه مکانیکی، دستگاه تنفس مصنوعی، ماشین تهویه مصنوعی، ونتیلاتور تنفسی و دستگاه تهویه مکانیکی نیز می گویند، از مهم ترین تجهیزات پزشکی تنفسی می باشد و بنا به شرایط جسمانی و تنفسی بیمار به فرآیند تنفس کمک می کند. همچنین در افراد مبتلا به کرونا و بیماری های تنفسی حاد که امکان انجام فرآیند تنفس به صورت طبیعی را ندارند، عمل دم و بازدم را به صورت کامل انجام می دهد. نحوه عملکرد ماشین تهویه مصنوعی به گونه ای می باشد که هوای مورد نیاز برای فرآیند دم را به داخل ریه ها می فرستد و کربن دی اکسید را از آن خارج می کند. تهویه به معنای وارد شدن هوا به داخل ریه و خارج شدن از آن می باشد و طراحی دستگاه تنفس مصنوعی به شکلی است که اگر بیمار به اکسیژن بیشتری نیاز داشته باشد، می توان هوای دم با اکسیژن بیشتر را در اختیار وی قرار داد. ماشین تهویه مکانیکی بر اساس شرایط بیمار، میزان فشار، رطوبت، دما، حجم و زمان تنفس را تنظیم می کند. کاربری ساده ای دارد و با آموزشی ابتدایی می توان از آن استفاده کرد.

دستگاه ونتیلاتور به صورت ثابت و پرتابل در حالت های رو میزی و ایستاده به روش های غیر تهاجمی با استفاده از ماسک های تنفسی در منزل و تهاجمی با لوله گذاری تراکئوستومی در گلوی بیمار برای افراد دارای مشکلات تنفسی دائم یا موقت در مراکز درمانی برای بخش مراقبت های ویژه، اورژانس، اتاق عمل و در آمبولانس ها، بیمارستان های صحرایی، شرایط بحرانی و هواپیما ها مورد استفاده قرار می گیرد.

انواع دستگاه ونتیلاتور

ونتیلاتور ها بنا به شدت بیماری تنفسی، سطح هوشیاری بیمار، مدت زمان استفاده و غیره دارای انواع مختلفی هستند.

ونتیلاتور فشار منفی

ونتیلاتور های فشار منفی (Negative Pressure Ventilator)، اولین ماشین تهویه مصنوعی هستند و به صورت محفظه ای می باشند که بدن به جز سر و گردن به صورت کامل در داخل آن قرار می گیرد. حین انجام فرآیند دم، هوای موجود در داخل محفظه تخلیه شده و باعث به وجود آمدن فشار منفی درون محفظه می شود، سپس باعث کشیدگی دیواره قفسه سینه و گشاد شدن آن می گردد.

مزایای استفاده از دستگاه ونتیلاتور فشار منفی

1. غیر تهاجمی بودن و عدم نیاز به وجود راه هوایی مصنوعی و عوارض آن
2. اصلاح اکسیژن رسانی در بیماران مبتلا به انواع مشکلات تنفسی
3. کاهش نیاز به دارو های آرام بخش و شل کننده عضلات
4. کاهش فعالیت سیستم تنفس
5. در افراد مبتلا به بیماری آپنه خواب استفاده می شود.
6. کاربری ساده ای دارد.
7. از آنجایی که سر بیمار خارج از دستگاه قرار دارد، حین استفاده از آن قادر به صحبت کردن و غذا خوردن می باشد.

ونتیلاتور فشار مثبت

ونتیلاتور های فشار مثبت (Positive Pressure Ventilator) که به آنها ونتیلاتور بیمارستانی، دستگاه مراقبت تنفسی بیمارستانی و ونتیلاتور خانگی نیز می گویند به صورت ثابت و پرتابل و غیر تهاجمی و تهاجمی با استفاده از لوله گذاری مورد استفاده قرار می گیرند و بنا به مولد های جریانی یا فشاری در فرآیند دم و بازدم دارای انواع فشار ثابت، حجم ثابت، زمان ثابت و فرکانس بالا می باشند که از نظر ظاهری مشابه یکدیگر هستند. در این ونتیلاتور ها حین فرآیند دم، گاز با فشار مثبت بیشتر از فشار موجود در اتمسفر به داخل ریه ها فرستاده می شود و باعث گشاد شدن قفسه سینه می گردد. در دستگاه ونتیلاتور فشار مثبت قرار دادن لوله تراشه به عنوان راه هوایی مصنوعی، ضروری می باشد تا هوا با حجم تعیین شده به صورت کامل حین انجام فرآیند دم با فشار مثبت به ریه وارد شود.

سیکل کاری ماشین تهویه مکانیکی فشار مثبت دارای 4 فاز اصلی می باشد:

1. فرآیند دم
2. حالت تغییر از دم به بازدم
3. فرآیند بازدم
4. حالت تغییر از بازدم به دم

دستگاه ونتیلاتور بیمارستانی ثابت

دستگاه ونتیلاتور بیمارستانی پرتابل

دستگاه ونتیلاتور فشار ثابت

ونتیلاتور های فشار ثابت که به آنها ونتیلاتور با سیکل فشاری نیز می گویند، زمانی که فشار راه های هوایی فرد به میزان تعیین شده از قبل برسد، حجم جاری گاز را پایان می دهند. در صورتی که مقدار فشار در حد بالاتری تنظیم شود، میزان هوای بیشتری به ریه ها رسانده می شود. در این ونتیلاتور ها فشار موجود در مسیر هوایی بیمار، ثابت و حجم آن متغیر است.

دستگاه ونتیلاتور حجم ثابت

ونتیلاتور های حجم ثابت که به آنها ونتیلاتور با سیکل حجمی نیز می گویند، هنگامی که مقدار حجم تنظیم شده بر روی ماشین تنفس مصنوعی به ریه وارد شود، فرآیند ورود جریان هوا به داخل ریه ها را پایان می دهند. این ونتیلاتور ها با قابلیت کنترل تهویه، حجم تعیین شده را با فشار های مختلف به ریه فرد وارد می کنند، از این رو در بیماران مبتلا به مشکلات حاد تنفسی به صورت گسترده استفاده می شوند.

دستگاه ونتیلاتور زمان ثابت

در ونتیلاتور های زمان ثابت که به آنها ونتیلاتور با سیکل زمانی نیز می گویند، بنا به فرمول حجم جاری = سرعت جریان × زمان، با تنظیم سرعت جریان، حجم جاری تعیین شده در زمان ثابت به ریه بیمار وارد شده و در تهویه ریه کودکان و نوزادان مورد استفاده قرار می گیرند.

دستگاه ونتیلاتور فرکانس بالا

ونتیلاتور های فرکانس بالا که به آنها دستگاه ونتیلاتور با سیکل فرکانسی نیز می گویند، از جدید ترین ونتیلاتور ها هستند که می توانند حجم های جاری کوچک در حدود 1 تا 5 میلی لیتر بر کیلوگرم را با فرکانس بالایی در حدود 20 دور در ثانیه برای ریه فرد فراهم کنند.

اصطلاحات مورد استفاده در کاربری دستگاه تنفس مصنوعی

برای استفاده از دستگاه ونتیلاتور، ابتدا لازم است با اصطلاحات پرکاربرد در تنظیمات آن آشنا شوید.

نرخ تنفس (Rate of Breaths)

نرخ تنفس به معنای تعداد تنفس فرد در دقیقه می باشد و میزان آن در شرایط عادی برای نوزادان بیشتر از بزرگسالان می باشد.

حجم تنفس (Volume of Breaths)

حجم تنفس که به آن حجم جاری (Tidal Volume) نیز گفته می شود، میزان حجمی از هوا می باشد که حین یک بار فرآیند دم به ریه فرد وارد می شود و واحد سنجش آن میلی لیتر است.

نرخ جریان (Flow Rate)

نرخ جریان به معنای سرعت وارد شدن هوا به ریه فرد می باشد.

ظرفیت دمی (IC)

ظرفیت دمی، بیانگر میزان هوایی است که بعد از فرآیند بازدم در حالت عادی می توان با انجام دم عمیق به درون ریه ها وارد کرد.

حجم ذخیره دمی (IRV)

حجم ذخیره دمی، بیشترین هوایی است که می تواند در انتهای یک فرآیند دم عادی به شش ها فرستاده شود.

حجم ذخیره بازدمی (ERV)

حجم ذخیره بازدمی، بیشترین حجم هوایی است که می توان بعد از انجام فرآیند بـازدم عـادی بـا شدت از ریه ها خارج کرد.

ظرفیت باقی مانده عملی (FRC)

ظرفیت باقی مانده عملی، میزان حجم هوایی است که در انتهای فرآیند بازدم انجام شده به صورت ناخواسته و غیر ارادی درون شش ها باقی می ماند.

حجم باقیمانده (RV)

حجم باقی مانده میزان حجم هوایی است که بعد از حداکثر تلاش برای بازدم درون شش ها باقی می ماند.

ظرفیت حیاتی (VC)

ظرفیت حیاتی، بیانگر بیشترین مقدار هوایی می باشد که بیمار بتواند پس از انجام فرآیند دم عمیق از ریه خارج کند.

حجم بازدم قدرتی (FEV)

حجم بازدم قدرتی، میزان هوایی است که در انجام فرآیند بازدم با شدت بالا می توان در طول یـک ثانیـه از ریـه هـا خارج کرد.

قدرت انطباق ریه

قدرت انطباق ریه به معنای میزان انعطاف ریه فرد به کشش جهت گسترش حجم و دریافت هوای لازم می باشد.

مقاومت راه هوایی

مقاومت راه هوایی بیانگر مقدار مقاومتی است که هوا حین عبور از مسیر های هوایی با آن رو به رو می شود.

نسبت زمان دم به بازدم

نسبت زمان دم به بازدم نشان می دهد چه مقدار از زمان هر سیکل تنفسی به دم و چه مقدار از آن به بازدم فرد اختصاص دارد.

FIO2

 بیانگر مقداراکسیژنی است که با هر فرآیند دم توسط دستگاه تنفس مصنوعی به بیمار داده می شود.

فشار اوج دمی PIP (Peak Inspiratory Pressure)

فشار اوج دمی نشان دهنده بیشترین میزان فشاری است که در حین فرآیند دم به ریه فرد وارد می شود و به صورت معمول با واحد فشار cmH2O اندازه گیری می شود که کاربر می تواند مقدار آن را تنظیم کند.

تریگر (Trigger)

تنظیم تریگر نشان می دهد میزان تنفس بیمار به چه میزان باشد تا ماشین تهویه مکانیکی آن را تشخیص دهد و فرآیند دم را آغاز کند.

حساسیت تریگر (Trigger Sensitivity)

حساسیت تریگر به معنای حساسیت ونتیلاتور نسبت به تغییر حجم (Flow Triggering) یا حساسیت دستگاه نسبت به تغییر فشار (Pressure Triggering) می باشد.

ماکسیمم جریان (Peak Flow)

ماکسیمم جریان نشانگر بیشترین مقدار جریان از گاز می باشد که با هر فرآیند تنفس مصنوعی به فرد داده می شود.

زمان دم و بازدم (Inspiratory And Expiratory Times)

زمان دم و بازدم میزان زمان لازم جهت انجام یک چرخه تنفس به صورت کامل می باشد.

محدودیت (Limit)

محدودیت، قابلیت تنظیم مقادیر مجاز برای تعیین حجم گاز، فشار و زمان فرآیند تنفس را به ونتیلاتور می دهد تا هشدار های دستگاه تنفس مصنوعی به درستی عمل کنند.

هدف استفاده از دستگاه ونتیلاتور چیست؟

هدف از به کارگیری دستگاه تنفس مصنوعی، درمان مشکلات ریوی نیست و برای ایجاد تهویه مناسب جهت جذب اکسیژن کافی و دفع کربن دی اکسید، پشتیبانی از عملکرد ریه و شش ها، انجام تنفس و برقراری مجدد آن در افرادی که دچار ایست قلبی شده اند، کمک کننده برای تنفس و تامین اکسیژن مورد نیاز برای بیماران دارای انواع بیماری های تنفسی استفاده می شوند. دستگاه تهویه مکانیکی بر اساس تشخیص پزشک ممکن است چند ساعت، چند روز و حتی برای تمام عمر در منزل و مرکز درمانی به کار گرفته شوند.

مد های دستگاه ونتیلاتور تنفسی

مد A/C (Assist/Control)

در مد Assist/Control، بنا به تجویز پزشک میزان فشار یا حجم در فرآیند تنفس کنترل می شود و با هر تنفس انجام شده از طریق فرد یا ماشین تنفس مصنوعی، بر اساس تنظیمات، میزان تنفس یکسانی به بیمار داده می شود. دستگاه ونتیلاتور، هر تنفس انجام شده توسط فرد را که تشخیص دهد، یک تنفس با زمان دم و بازدم یکسان با بیمار را تولید می کند. مد A/C معمولا برای نوزادان و افرادی که عضلات تنفسی آنها دچار ضعف شده است، مورد استفاده قرار می گیرند و عملکرد آنها به گونه ای می باشد که اگر ونتیلاتور در بازه زمانی خاصی، دریافت تنفس نداشته باشد، دستگاه تنفس مصنوعی به بیمار تنفس می دهد و تهویه مناسب را فراهم می کند. پیشنهاد می شود مدت زمان فرآیند دم در حداقل مقدار ممکن تنظیم شود و با فرآیند تنفس بیمار مداخله نداشته باشد. در صورت کم بودن میزانPIP، بیمار می تواند با بالا بردن تعداد تنفس آنرا جبران نماید. مقدار PIP مناسب حدود 20 سانتی متر آب بوده و کاهش آن موجب ابتلای فرد به آتلکتازی و افزایش آن باعث اختلال در فرآیند اکسیژن رسانی در بدن بیمار می شود.

مد تهویه متناوب با فشار مثبت IPPV (Intermittent Positive Pressure Ventilation)

در مد IPPV که مد CMV و VC نیز نامیده می شود، تنظیمات دستگاه تهویه مصنوعی به گونه ای می باشد که بدون در نظر گرفتن وضعیت بیمار، حجم گاز معین را با سرعت خاصی در اختیار بیمار قرار دهد. این مد اغلب در افراد دچار ضعف عضلانی و کسانی که داروی بیهوشی دریافت کرده اند استفاده می شود. تهویه در مد IPPV به صورت حجمی است و با ارائه حجم مشخص شده، فرآیند بازدم جهت خروج گاز آغاز می گردد.

مد تهویه مکانیکی همزمان متناوب SIMV (Synchronized Intermittent Mechanical Ventilation)

مد SIMV جهت کمک به فرآیند تنفس در بیمار استفاده می شود و ترکیب هماهنگ شده ای از تنفس مصنوعی از طریق دستگاه و تنفس آگاهانه توسط بیمار است، حجم تنفسی و تعداد آن از پیش تعیین می شود ولی در بین تنفس های مشخص شده نیز امکان انجام تنفس وجود دارد، در این مد دستگاه تهویه مصنوعی با بیمار تنظیم شده و مشابه مد IPPV می باشد. در مد SIMV، فرآیند دمی دستگاه که از پیش تعیین شده با تنفس بیمار، هماهنگ و همراه با تنفس بیمار به مریض داده می شود. با اینکه آغاز فرآیند تنفس ماشین تهویه مصنوعی و بیمار هماهنگ است اما امکان تفاوت در زمان فرآیند تنفس وجود دارد.

مد فشار مثبت هوایی در انتهای بازدم PEEP (Positive End Expiratory Pressure)

در حالت عادی، با انتهای بازدم فشار به صفر می رسد اما در مد PEEP با ایجاد فشار مثبت از خارج شدن هوای بازدم و بسته شدن ریه فرد به صورت کامل جلوگیری می شود. به صورت معمول این مد همراه با مد های A/C ،SIMV و PCV به کار گرفته می شود.

مد فشار مثبت مداوم بر راه های هوايی CPAP (Contineous Positive Airway Pressure)

مد CPAP درواقع زمانی است که PEEP بدون سایر مد های دستگاه تهویه مصنوعی استفاده می شود. در این مد فشار موجود در ریه تنظیم می شود ولی تمام فرآیند های تنفسی انجام می گیرد. CPAP موجب افزایش میزان اکسیژن شده و از طریق ماسک های تنفسی به صورت غیر تهاجمی نیز استفاده می شود. در مد CPAP، فشار مثبت ایجاد شده در فرآیند دم و بازدم به یک اندازه است و مشخص کردن حجم تنفس، تعداد آن و انجام فرآیند تنفس توسط فرد انجام می شود اما کنترل درصد اکسیژن داده شده به بیمار و میزان حجم یا فشار تکمیل کننده تنفس توسط دستگاه تنظیم می شود. در این مد دستگاه تنفس مصنوعی می تواند فشار مثبتی را حین فرآیند دم بیمار ایجاد کند تا تنفس برای وی راحت تر صورت گیرد.

مد فشار مثبت صعودی بر روی راه های هوایی BIPAP (Bilevel Pressure Airway Positive)

تهویه با استفاده از مد BIPAP، روش تهویه گسترده ای می باشد و از تهویه مکانیکی کامل با استفاده از دستگاه تا تهویه صورت گرفته توسط بیمار را شامل می شود، مد انعطاف پذیری است و در تمام مراحل درمان از لوله گذاری تا جداسازی از ونتیلاتور مورد استفاده قرار می گیرد. در این مد فشار مثبت ایجاد شده در فرآیند بازدم کمتر از دم می باشد، روش جداگانه و جدیدی برای انجام تهویه ارائه نمی دهد و از روش های متفاوت موجود در سایر مد ها استفاده می کند. دستگاه تنفس مصنوعی، فشار مثبت و عضلات فعال در فرآیند دم، فشار منفی ایجاد می کنند و ترکیب دو نیرو باعث تغییر در حجم ریه بیمار می گردد. در صورتی که سطح فشار مثبت و منفی به یک اندازه باشند، BIPAP به CPAP تبدیل شده و فرآیند تنفس توسط فرد صورت می گیرد.

مد تهویه متناوب اجباری IMV (Intermittent Mandatory Ventilation)

مد IMV مجموعه ای از تهویه توسط دستگاه ونتیلاتور و فرد می باشد، به گونه ای که بیمار فرآیند تنفس خود را به صورت ارادی انجام می دهد. در این مد، ماشین تهویه مصنوعی بدون در نظر گرفتن تنفس بیمار، ریه ها را با حجم و تعدادی که از قبل مشخص شده تهویه می کند، یعنی فرد در میان تنفس های اجباری ارائه شده توسط ونتیلاتور، دارای امکان انجام تنفس های ارادی می باشد. با کاهش تنفس اجباری انجام شده توسط ونتیلاتور، بیمار فرصت لازم جهت تلاش برای تنفس و استفاده بیشتر از عضلات تنفسی را پیدا می کند و در مرحله جداسازی بیمار از دستگاه ونتیلاتور بسیار موثر است. در مد IMV فشار راه هوایی کمتر شده و با بازگشت وریدی مناسب، مقدار افت در هنگام برون دهی قلب کم می شود اما امکان تداخل تنفسی در تنفس اجباری ونتیلاتور و تنفس ارادی فرد وجود دارد که می تواند باعث تهویه نامناسب شود.

مد تهویه با کنترل فشار (Pressure Control Ventilation) PCV یا PC

در مد PCV که به آن تنفس با نسبت معکوس همراه با کنترل فشار PCIRV و PC نیز می گویند، فشار در ماشین تهویه مصنوعی تعیین می شود و تا زمانی که فشار به میزان خواسته شده برسد، گاز به ریه بیمار داده می شود. حجم جریان یافته در این مد به ظرفیت ریه بیمار و مدت زمان رسیدن فشار به میزان تنظیم شده بستگی دارد. در ضمن زمان انجام فرآیند دم، مقدار فشار موجود در آن و نرخ تنفس بنا به تجویز پزشک توسط کاربر مشخص می شود. در مد PCV، به منظور بهبود در اکسیژن رسانی، زمان انجام فرآیند دم بیشتر از زمان بازدم تنظیم می شود، بیمار امکان انجام فرآیند بازدم به صورت کامل را ندارد و برای درمان افراد مبتلا به بیماری های حاد تنفسی مورد استفاده قرار می گیرد.

مد تهویه با حمایت فشاری (Pressure Support Ventilation) PSV یا PS

مد PSV که به آن PS نیز می گویند، به تنهایی یا همراه با مد های دیگر از جمله مد SIMV استفاده می شود. در این مد تعداد تنفس و جریان، حجم جاری و زمان انجام فرآیند دم مشخص می شود و به منظور تنظیم میزان فشار موجود در انجام فرآیند دم استفاده می گردد. در این مد هنگامی که ریه ها از هوا پر می شوند، وقفه ایجاد می شود و مقدار جریان تا مقدار مشخص تنظیم شده برای ونتیلاتور کاهش پیدا می کند. در مد PSV به منظور وجود حجم بیشتر، انجام تنفس راحت تر و به کارگیری انرژی کمتر توسط بیمار، تفاوت در میزان فشار بین بیمار و دستگاه تهویه مکانیکی وجود دارد و این مد معمولا در مرحله جداسازی بیمار از دستگاه ونتیلاتور استفاده می شود، در ضمن هماهنگی زمان فرآیند دم و حجم جاری اهمیت ویژه ای دارد.

مد تهویه کمکی AMV (Assisted Mechanical Ventilation)

مد AMV، برای پشتیبانی از تلاش تنفسی بیمار استفاده می شود و زمانی که فرد اقدام به انجام فرآیند تنفس می کند، حاصل عملکرد تنفسی ونتیلاتور نیز در همان زمان به بیمار داده می شود. در این مد، امکان آن وجود دارد که فشار منفی تولیدی به وسیله عضلات تنفسی فرد برابر یا بیشتر از فشار مثبت ایجاد شده توسط دستگاه باشد که برای تنفس های ناگهانی بیمار مناسب می باشد.

مد تهویه با حمایت فشاری غیر تهاجمی NIPSV (Noninvasive Pressure Support Ventilation)

مد NIPSV که به آن مد NIPPV و BLPAP نیز می گویند، احتیاج به مسیر هوایی مصنوعی نیست و حجم، سرعت و زمان مورد نیاز برای انجام فرآیند دم بنا به میزان تلاش تنفسی فرد و میزان فشار مشخص شده قابل تغییر می باشد. در ضمن تهویه بیمار با استفاده از مد NIPPV از طریق ماسک تنفسی صورت می گیرد.

مد MMV

در مد MMV، زمانی که میزان حجم دقیقه ای بنا به کاهش یا قطع تنفس بیمار کافی نباشد، ماشین تهویه مکانیکی شروع به کار می کند.

نکات مهم در انتخاب دستگاه تهویه مصنوعی

در انتخاب دستگاه ونتیلاتور مناسب باید به محل مورد استفاده توجه شود، سپس اقدام جهت خریدن دستگاه مناسب صورت گیرد. مشخصات مختلف دستگاه از جمله ثابت یا پرتابل بودن، امکان استفاده به صورت تهاجمی یا غیر تهاجمی، مجهز بودن به مد های تنفسی مورد نیاز، کالیبراسیون دستی یا اتوماتیک ونتیلاتور، استفاده از فشار منفی یا مثبت و غیره بررسی شود تا بهترین ونتیلاتور انتخاب شود.

در انتخاب دستگاه ونتیلاتور فشار منفی به دشوار بودن نحوه استریل آن، کاهش تحرک بیمار و امکان ابتلا به بیماری های پلاکت خون، زخم بستر و در ونتیلاتور های حجم ثابت به امکان ابتلای فرد به باروتروما توجه شود، البته با تنظیم مناسب دستگاه و هشدار ها، ایجاد حرکات مناسب در بیمار و غیره می توان میزان آسیب را به حداقل رساند. در ضمن بررسی شرکت سازنده و معتبر بودن آن جهت ضمانت و وجود خدمات پس از فروش از اهمیت ویژه ای برخوردار است که لازم است در نظر گرفته شود.

نکات مهم در استفاده از دستگاه ونتیلاتور

ونتیلاتور بر اساس تجویز پزشک تنظیم شود و آلارم ها به درستی تعریف شوند تا دستگاه عملکرد مناسب داشته باشد. همچنین انتخاب مد های آن، سرعت و نرخ تنفس در هر دقیقه، حجم جاری، حداکثر میزان فشار دمی و غیره با در نظر گرفتن شرایط بیمار صورت گیرد. با قرار گرفتن لوله در دهان و بینی فرد، امکان ایجاد عفونت و آسیب به دندان ها وجود دارد. در افرادی که تحت عمل لوله گذاری تراکئوستومی قرار می گیرند، لازم است با استفاده از لوله های تغذیه ای یا تغذیه تزریقی به نیاز های غذایی بیمار توجه شود، در ضمن آمادگی بیمار برای خروج لوله ارزیابی شود تا بنا به صلاح دید پزشک در زمان مناسب، خارج کردن لوله صورت گیرد. همچنین جهت مراقبت های دهانی و جلوگیری از عفونت به صورت روزانه از کلر هگزیدین استفاده شود.

با عملکرد دستگاه ونتیلاتور در حین انجام فرآیند دم، فشار در قفسه سینه ایجاد شده و موجب کاهش فشار خون بیمار می شود، از این رو به منظور جلوگیری از ابتلای فرد به پنوموتوراکس، بهتر است فشار خون بیمار به صورت روزانه کنترل شود.

استفاده از دستگاه ونتیلاتور به صورت تهاجمی نیازمند به کنترل ویژه ای می باشد و در صورت عدم توجه مناسب، خطر ابتلا به آتلکتازی بر اثر انبساط ناقص ریه ها، آسپیراسیون ریوی، پنوموتوراکس، عفونت سینوسی، ذات الریه، آسیب تار های صوتی بر اثر لوله گذاری، زخم بستر به دلیل دراز کشیدن طولانی، ضعف عضلانی و غیره را افزایش می دهد. راهکار هایی برای کاهش احتمال ابتلا به مشکلات ذکر شده وجود دارد، از جمله:

1. کنترل مداوم بیمار و بررسی وضعیت
2. تنظیم میزان اکسیژن و فشار هوا بنا به تجویز پزشک
3. انجام حرکت های فیزیکی مناسب جهت پیشگیری از ایجاد زخم بستر در بیمار
4. رسیدگی به نظافت، تغذیه و دارو رسانی فرد

اجزای ماشین تهویه مصنوعی

دستگاه تنفس مصنوعی دارای قسمت های کنترل کننده و تنظیمات، منبع تغذیه، صفحه نمایشگر و تجهیزات مربوط به حفاظت و ایمنی بیمار و دستگاه، رطوبت ساز برای پیشگیری از خشکی مجرای تنفسی بیمار، لوله تنفسی دم و بازدم، ماسک های تنفسی، حسگر دما و سنسور های فشار و جریان می باشد.

منبع تغذیه ونتیلاتور، انرژی لازم برای عملکرد دستگاه را فراهم می کند و بنا به نوع دستگاه، می تواند باتری یا برق AC و DC باشد. قسمت تنظیمات و کنترل کننده ها شامل تنظیم کننده مرطوب کننده ها، مخزن گاز، هشدار ها، میزان جریان و فشار تولید اکسیژن می باشد که عملکرد صحیح آنها برای حفظ سلامتی بیمار حیاتی است. صفحه نمایشگر دستگاه تهویه مکانیکی، مشخصات تنظیم شده توسط کاربر را نمایش می دهد و در واقع ارتباط دهنده اپراتور و دستگاه می باشد. تجهیزات پیش بینی شده به منظور ایمنی بیمار و دستگاه شامل فیلتر ها برای حذف باکتری، گرد و غبار و تولید گاز اکسیژن مناسب و هشدار دهنده ها می باشد که در صورت کاهش یا قطع شارژ دستگاه، کاربر را از وجود خطر آگاه کرده و موجب حفظ جان بیمار می شود.

دستگاه ونتیلاتور چگونه کار می کند؟

برای استفاده از دستگاه ونتیلاتور، بنا به شرایط بیمار از ماسک تنفسی یا لوله تنفسی استفاده می شود، این لوله ها می توانند از طریق دهان، بینی، گلو و نای بیمار به کار گرفته شوند. در صورتی که از ماسک تنفسی استفاده شود، شرایط صحبت کردن و غذا خوردن برای بیمار فراهم است، اگر لوله تنفسی از راه دهان یا بینی استفاده شود، فرد امکان صحبت کردن و غذا خوردن ندارد و در شرایطی که از لوله تنفسی تراکئوستومی استفاده شود، فرد می تواند با استفاده از دستگاهی خاص صحبت کند و بعضی از غذا ها را بخورد.

در روش لوله گذاری تراشه که برای بیماران دارای مشکل تنفسی حاد استفاده می شود و لازم است طولانی مدت از ونتیلاتور استفاده شود، می توانند طی یک عمل جراحی، سوراخی در جلوی گردن فرد ایجاد کرده و یک سر لوله درون نایی (لوله ET) در نای بیمار قرار گیرد و سر دیگر آن به دستگاه وصل شود تا هوا به صورت مستقیم جریان پیدا کند، سپس به منظور ثابت نگه داشتن محل لوله از بندی مخصوص که دور گردن بیمار قرار می گیرد، استفاده می شود. این فرآیند لوله گذاری، تراکئوستومی یا لوله تراک (Tracheostomy) نامیده می شود. دستگاه تهویه مکانیکی برای وارد کردن هوا و اکسیژن به داخل شش ها به ایجاد فشار نیاز دارد که فشار مثبت نامیده می شود، سپس با انجام فرآیند بازدم بیمار هوا از ریه تخلیه می شود.

استفاده از دستگاه ونتیلاتور موجب محدود شدن حرکات بیمار می شود، از این رو بعضی اوقات ممکن است پزشک از بیمار بخواهد به شکم بخوابد تا جریان خون و هوا در ریه بهتر صورت گیرد. همچنین مواد مغذی با لوله ای به رگ های خونی بیمار وارد می شود یا با ایجاد سوراخ در ناحیه شکم، لوله ای به صورت مستقیم به روده کوچک یا معده فرستاده می شود. در ضمن پرستار در بازه های زمانی مشخصی به منظور حذف مخاط از شش های بیمار، لوله تنفسی را تخلیه می کند. بیرون آوردن لوله های تراکئوستومی و قطع استفاده از دستگاه تنفس مصنوعی ممکن است یکباره یا به صورت تدریجی صورت گیرد و لازم است پزشک از امکان تنفس فرد بدون استفاده از دستگاه ونتیلاتور اطمینان پیدا کند.

روش استفاده از دستگاه تنفس مصنوعی

دستگاه ونتیلاتور، هوا را به شش ها و ریه وارد و از آن خارج می کند. برای این کار، از ماسک تنفسی استفاده می شود یا لوله گذاری صورت گرفته و هوا از طریق دستگاه تنفس مصنوعی به لوله ها و از آن به ریه وارد می شود. فرد ممکن است برای چند ساعت تا چند سال از دستگاه ونتیلاتور استفاده کند. برای استفاده از دستگاه تهویه مصنوعی اپراتور باید با بررسی کالیبراسیون، عملکرد و هشدار های دستگاه از آماده به کار بودن آن اطمینان پیدا کند. سپس تنظیمات دستگاه ونتیلاتور متناسب با شرایط بیمار انجام شود، مد دستگاه انتخاب و محدوده هشدار ها تنظیم شود. در این مرحله ونتیلاتور به بیمار وصل می شود و اپراتور به عنوان مراقب و مسئول ارزیابی شرایط بیمار باید از وجود تهویه تنفسی مناسب مطمئن شود و در صورت وجود مشکل یا اعلام هشدار دستگاه، به رفع آن بپردازد.

نحوه نگهداری دستگاه ونتیلاتور

دستگاه ونتیلاتور در محیط دارای تهویه مناسب استفاده شود و از قرار دادن آن در معرض مواد شیمیایی و امواج الکترومغناطیسی، مکان های خیلی سرد، گرم، مرطوب و مقابل نور مستقیم خورشید خودداری شود.

ورود گرد و غبار به داخل دستگاه تهویه مکانیکی موجب اختلال در عملکرد آن می شود، از این رو تمیز کردن آن از اهمیت ویژه ای برخوردار است و برای این کار لازم است دستگاه در حالت خاموش باشد.

درصورتی که کابل برق و سنسور های مورد استفاده در دستگاه تنفس مصنوعی دچار مشکل شده باشد، لازم است تعویض شوند و تعویض آن باید در حالت خاموشی دستگاه انجام گیرد. حداقل سالی یکبار کالیبراسیون منظم دستگاه های ونتیلاتور توسط کارشناس متخصص به منظور بررسی نحوه عملکرد دستگاه الزامی است.

کاربرد دستگاه تهویه مکانیکی

1. در منزل و مراکز درمانی برای افراد مبتلا به کرونا و نارسایی تنفسی بر اثر آسیب به سر، سکته، آسیب نخاعی، ایست قلبی، فلج اطفال، سپسیس، بیماری های ریوی و غیره
2. بخش مراقبت های ویژه بیمارستان مانند CCU ،MICU ،NICU و SICU به منظور کنترل تنفس بیماران بستری
3. در اتاق عمل برای بیماران تحت عمل جراحی که بیهوش هستند، جهت انجام فرآیند تنفس استفاده می شود.
4. مراقبت های پس از عمل در منزل و بیمارستان برای بیمارانی که تحت جراحی های سنگین مانند عمل قلب باز قرار می گیرند، برای ﭘﯿﺸﮕﯿﺮی از ﻫﯿﭙﻮﮐﺴﯽ و ﻫﯿﭙﺮﮐﺎﭘﻨﯽ
5. در مواقع بحرانی، هواپیما ها، آمبولانس ها، بیمارستان های صحرایی و غیره جهت استفاده در شرایط خاص

قیمت دستگاه ونتیلاتور