فشارسنج خون جیوه ای

انواع فشارسنج خون جیوه ای

فشارسنج های جیوه ای یا جیوه ای گسترده به 3 دسته رو میزی، پایه دار و دیواری تقسیم می شوند.

• فشارسنج خون جیوه ای رو میزی

این فشارسنج ها در مراکز درمانی و مطب پزشک ها استفاده می شود و کاربرد خانگی ندارند. بر روی میز قرار گرفته می شود اما معمولا قابل جا به جایی هستند. به دلیل سمی بودن جیوه، حمل و نقل آن نیاز به دقت بالایی دارد.

• فشارسنج خون جیوه ای پایه دار

این فشارسنج ها در کلینیک ها و بیمارستان مورد استفاده قرار می گیرند. به منظور سهولت در جا به جایی، پایه های آن چرخ دار هستند و دارای محلی برای قرار دادن کاف و پوآر هستند تا در طی جا به جایی آسیب نبینند.

• فشارسنج خون جیوه ای دیواری

این فشارسنج ها در مطب پزشک ها مورد استفاده قرار می گیرند و لازم است بر روی دیوار محکم و مقاوم، به گونه ای نصب شوند که خطر افتادن یا برخورد افراد با آن، وجود نداشته باشد.

اجزا دستگاه فشارسنج خون جیوه ای گسترده

دستگاه فشارسنج خون جیوه ای شامل کاف، کیسه هوا، لوله های لاستیکی، پوآر و پیچ تنظیم هوا، جیوه، محفظه فلزی مخزن جیوه و پیچ تنظیم مقدار جیوه، یک صفحه فلزی درجه بندی شده با فاصله 10 میلی متر جیوه، لوله شیشه ای مدرج و در حالت پایه دار، دارای پایه ای معمولا فلزی و چرخ دار جهت جا به جایی می باشد. در فشارسنج های جیوه ای و عقربه ای توصیه می شود برای اندازه گیری فشار خون از استتوسکوپ (گوشی پزشکی) برای شنیدن صدای نبض و جریان خون و توقف آن جهت تشخیص فشار سیستولیک و دیاستولیک و از دیافراگم (صفحه گوشی پزشکی) برای پیدا کردن نبض جهت تشخیص دقیق تر استفاده شود.

دستگاه فشارسنج خون جیوه ای چگونه کار می کند؟

جیوه در محفظه فلزی مخزن جیوه و در پایین ترین قسمت دستگاه فشارسنج قرار دارد، مخزن جیوه دارای یک پیچ است که میزان جیوه ورودی و خروجی به لوله شیشه ای را تنظیم می کند. این پیچ، لازم است قبل از سنجش فشار خون، باز شود تا جیوه بتواند وارد لوله شود. در حالت عادی (در صورت عدم وجود فشار)، سطح جیوه باید روی صفر قرار بگیرد و در زمان باد کردن کیسه هوا به وسیله پوآر، جیوه وارد لوله شده و به سمت بالا حرکت می کند. اپراتور می تواند فشار خون را از طریق گوشی پزشکی و میزان حرکت جیوه در ستون، اندازه گیری کند و پس از تخلیه هوای موجود در کیسه هوا، جیوه، مجدد به سمت مخزن حرکت می کند. پس از هر بار سنجش فشار خون، برای اطمینان از کامل وارد شدن جیوه به مخزن و جلوگیری از حرکت جیوه در لوله، بهتر است با کج کردن دستگاه، جیوه موجود در لوله را به سمت مخزن حرکت داد.

ستون جیوه باید نزدیک و هم سطح با چشم اپراتور قرار بگیرد زیرا جیوه به صورت بر آمده در ستون قرار می گیرد و ممکن است در صورت عدم توجه به موارد ذکر شده، در خواندن عدد، خطا ایجاد شود. پس از پایان استفاده از فشارسنج های جیوه ای، لازم است مخزن جیوه، توسط پیچ تنظیم جیوه، بسته شود، در غیر این صورت، مخزن جیوه خالی می شود و باید آن را تعویض کرد.

روش اندازه گیری فشار خون از طریق دستگاه فشارسنج خون جیوه ای

ابتدا لازم است هوای موجود در کیسه هوای کاف از طریق پیچ تنظیم هوای پوآر، تخلیه شود، سپس نبض فرد پیدا شود، برای این کار، اپراتور با انگشت سبابه و میانی خود باید نبض فرد را حس کند، برای پیدا کردن نبض می توان از نبض گردن، آرنج و مچ دست استفاده کرد (در صورت استفاده از گوشی پزشکی، نیازی به پیدا کردن نبض به این روش نیست). پیچ تنظیم هوای پوآر، بسته و کاف به دور بازوی فرد در فاصله 3-2 سانتی متر بالا تر از چین آرنج به گونه ای بسته شود که لوله لاستیکی فشارسنج روی آرنج قرار گیرد، لوله ها نباید در زیر بازوبند یا تحت فشار قرار بگیرند. سپس دیافراگم گوشی پزشکی روی قسمت چین آرنج (بر روی سرخرگ) و گوشی پزشکی در گوش قرار داده شود تا صدای نبضی که توسط دیافراگم پیدا شده، شنیده شود، در این مرحله اپراتور شروع به باد کردن متوالی کیسه هوا از طریق پوآر می کند تا زمانی که صدای ضربان قلب، شنیده نشود، سپس 20 تا 30 میلی متر جیوه بیشتر از این مقدار به باد کردن کیسه هوا ادامه داده شود، در این هنگام در فشارسنج های جیوه ای، جیوه موجود در ستون از مخزن جیوه به سمت بالا حرکت می کند، سپس پیچ تنظیم هوای پوآر به آرامی باز شود تا فشار وارد شده بر رگ های عروقی کم و باد بازوبند با سرعت آهسته تخلیه شود. در این زمان، جیوه، مجدد به سمت پایین بر می گردد به محض شنیدن اولین صدا، عدد سطح جیوه، نشان دهنده میزان فشارخون سیستولیک می باشد. با ادامه خالی شدن باد بازوبند، زمانی وجود دارد که صدا های آرام و خفیف قطع می شود و دیگر صدایی شنیده نمی شود، عدد سطح جیوه در این زمان، نشان دهنده فشارخون دیاستولیک می باشد.

در صورتی که اپراتور در به خاطر سپردن اعداد و تشخیص فشار خون دچار اشتباه شود، نباید بلافاصله به اندازه گیری مجدد بپردازد و لازم است حداقل 5 تا 10 دقیقه صبر کند.

برای مثال اگر با باد کردن متوالی بازوبند، در فشار 120 میلی متری جیوه دیگر صدای ضربان قلب شنیده نشود، باد کردن تا فشار 140 الی 150 میلی متر جیوه ادامه خواهد داشت. سپس به آرامی شروع به خالی کردن باد بازوبند کرده و اگر در فشار 105 میلی متر جیوه صدای ضربان قلب، شنیده شود، فشار خون سیستولیک 105 میلی متر جیوه است و اگر در فشار 70 میلی متر جیوه، صدا های خفیف قطع شود، فشار خون دیاستولیک 70 میلی متر جیوه خوهد بود و به طور کلی می توان گفت فشار خون فرد، 105 روی 70 است که این میزان بر حسب میلی متر جیوه می باشد اما فشار خون را بر حسب سانتی متر جیوه نیز بیان می کنند که در مورد مثال بیان شده می توان گفت، فشارخون فرد 10.5 روی 7 است.

نکات قابل توجه در انتخاب دستگاه فشارسنج خون جیوه ای

فشارسنج خون جیوه ای که فقط در مراکز درمانی مورد استفاده قرار می گیرند، دقیق ترین نوع فشارسنج هستند، میزان دقت در آن ها به گونه ای است که معمولا کالیبراسیون فشارسنج های عقربه ای توسط فشارسنج جیوه ای انجام می گیرد.

این فشارسنج ها، دوام بسیار بالایی دارند و میزان خرابی در آن ها بسیار کم است. همچنین برای سنجش فشار خون در دفعات بالا، گزینه مناسبی است، به همین دلیل در بخش های مختلف بیمارستان ها و مطب پزشکان، فشارسنج های جیوه ای وجود دارد.