گوشی پزشکی

انواع گوشی پزشکی

گوشی های پزشکی معمولا به صورت یک سر یا دو سر (دو پاویون) هستند. مدل های یک سر به گونه ای می باشند که تنها یک سر قابلیت دریافت صدا را دارد و جهت کار های تخصصی مورد استفاده قرار می گیرند. در مدل های دو سر، هر دو طرف امکان دریافت صدا را دارند، تفاوت آنها در میزان زیر یا بم بودن صدای دریافتی می باشد.

استتوسکوپ ها بر اساس کاربرد و میزان تخصصی بودن آنها به 5 نوع تقسیم می شوند.

• گوشی پزشکی آکوستیک
• گوشی پزشکی دیجیتال
• گوشی پزشکی جنین
• گوشی پزشکی کاردیولوژی
• گوشی دامپزشکی

گوشی پزشکی آکوستیک

گوشی های پزشکی آکوستیک که به آن ها استتوسکوپ آکوستیک و گوشی طبی آکوستیک نیز می گویند، قابلیت دریافت صدا با فرکانس های متفاوت را دارند و به صورت تک سر و دو سر طراحی می شوند. گوشی پزشکی آکوستیک برای معاینه و اندازه گیری فشار خون در منزل و مراکز درمانی مورد استفاده قرار می گیرند. مدل های تک سر که به آن ها گوشی طبی آکوستیکی نیز می گویند، متداول ترین گوشی معاینه پزشکی می باشد که دارای دیافراگم است و روی نقطه مورد نظر از بدن قرار می گیرد. ناحیه تخت گوشی از جنس فلزی یا پلاستیکی می باشد و صدا های داخلی بدن فرد را به گوش معاینه کننده می رساند. طراحی مدل های دو سر به نحوی است که علاوه بر دیافراگم، قسمت پشتی آن که بل یا زنگ نام دارد، برای دریافت صدا های بم و معاینه خردسالان استفاده می شود.

گوشی پزشکی دیجیتال

گوشی های پزشکی دیجیتال که به آن ها گوشی پزشکی الکترونیکی، گوشی پزشکی الکتریکی، گوشی پزشکی هوشمند، گوشی طبی دیجیتال، استتوسکوپ هوشمند و استتوسکوپ دیجیتال نیز می گویند، دارای سنسور تقویت کننده صدا که به آن پیزوالکتریک می گویند، می باشد و در جهت تقویت صدا های دریافتی دیافراگم عمل می کند. با استفاده از گوشی های پزشکی هوشمند، معاینه بیمار و شنیدن صدا های داخلی بدن از روی لباس نیز به خوبی انجام می شود.

استتوسکوپ های دیجیتال نسبت به استتوسکوپ های آکوستیک دارای قیمت بالاتری هستند. دلیل اختلاف قیمت، وجود امکانات موجود در این نوع از گوشی پزشکی می باشد. گوشی های پزشکی دیجیتال با باتری کار می کنند و معمولا دارای قابلیت ذخیره سازی صدا های بدن، تفکیک صدا و فیلتر کردن صدا های اضافی، تقویت صدا، تنظیم درجه آن و شنیدن صدا با استفاده از هندزفری می باشند. همچنین ممکن است اعلام نتیجه به صورت صوتی انجام شود و دارای مانیتور برای نمایش میزان باتری، صدا و تعداد ضربان قلب بیمار باشند که برای افراد دارای مشکلات بینایی و شنوایی مناسب است.

گوشی پزشکی جنین

گوشی های پزشکی جنین که به آن ها گوشی پزشکی نوزاد، گوشی طبی جنین، استتوسکوپ اطفال و نوزاد، گوشی پزشکی اطفال و گوشی معاینه پزشکی نوزاد نیز می گویند، از نظر ظاهری دیافراگمی مشابه شیپور دارد و برای دریافت صدا های ضعیف مناسب است، از این رو جهت معاینه و شنیدن صدای قلب جنین در شکم مادر و صداهای درون بدن نوزادان استفاده می شوند.

گوشی پزشکی کاردیولوژی

گوشی های پزشکی کاردیولوژی که به آن ها استتوسکوپ کاردیولوژی، گوشی معاینه کاردیولوژی و گوشی طبی کاردیولوژی نیز می گویند، در دو نوع تک سر و دو سر طراحی می شود و جهت انجام معاینه های تخصصی و دقیق قلبی مورد استفاده قرار می گیرد.

گوشی دامپزشکی

گوشی های دامپزشکی که به آن ها گوشی معاینه دامپزشکی و استتوسکوپ دامپزشکی نیز می گویند، در کلینیک های دامپزشکی و دامداری ها برای معاینه، شنیدن صدا های درون بدن و تشخیص بیماری های حیوانات استفاده می شوند.

اجزای گوشی پزشکی

گوشی های پزشکی دارای سر گوشی یا چست پیس، لوله های رابط، شلنگ (تیوب)، هدست و قطعه داخل گوشی هستند.

سر گوشی یا چست پیس ها، متشکل از دیافراگم و بل یا زنگوله می باشند، حین استفاده با بدن بیمار تماس دارند و برای دریافت صدا های داخل بدن استفاده می شوند. دیافراگم، قسمت حساس گوشی پزشکی می باشد و جهت دریافت صدا هایی با فرکانس بالاتر و بل برای دریافت صدا هایی با فرکانس پایین مورد استفاده قرار می گیرند. برای استفاده از دیافراگم، لازم است محکم به پوست ناحیه قفسه سینه چسبانده شود، اما حین استفاده از بل نباید آنرا به پوست بدن فشار بدهید. درضمن اگر استتوسکوپی فاقد بل باشد، دیافراگم گوشی پزشکی کار بل را نیز انجام می دهد و تنها تفاوت در میزان فشار وارد شده به پوست ناحیه مورد نظر می باشد که برای شنیدن صدا هایی با فرکانس بالا، دیافراگم گوشی پزشکی را محکم و برای شنیدن صدا های دارای فرکانس پایین، دیافراگم را به آرامی بر روی پوست ناحیه مورد نظر قرار می دهیم.

قطعه داخل گوشی پلاستیکی بوده و معمولا قابل جدا شدن و شست و شو می باشند.

تیوب استتوسکوپ، لوله ای پلاستیکی می باشد که به صورت تک شلنگ یا دو شلنگ و در طول های مختلفی وجود دارند. تیوب های تک شلنگ به گونه ای هستند که دو کانال صوتی از درون شلنگ عبور داده می شود و کیفیت صدا در آنها بسیار خوب است.

نحوه عملکرد گوشی طبی

عملکرد استتوسکوپ ها به گونه ای می باشد که دیافراگم و بل، ارتعاشات موجود در اندام را به صوت تبدیل می کنند و پس از تقویت صوت، صدای دریافت شده از طریق لوله های رابط به هدست و قطعه داخل گوشی انتقال داده می شود تا معاینه کننده، صدا های درون بدن را بشنود.

روش استفاده از استتوسکوپ

برای استفاده از گوشی پزشکی لازم است مراحل زیر انجام شود.

• ابتدا لازم است مکانی بدون سر و صدا انتخاب شود.
• براساس شرایط بیمار و صدای ناحیه مورد نظر، استفاده از بخش دیافراگم یا بل انتخاب شود.
• بیمار در وضعیت مناسب معاینه (نشسته، ایستاده، خوابیده و رو به معاینه کننده یا پشت به آن) بنا به صلاح دید پزشک قرار گیرد.
• قسمت هدست و گوشی در گوش معاینه کننده و در صورت امکان بل یا دیافراگم در تماس مستقیم با پوست ناحیه اندام مورد نظر قرار گیرد تا صدا های داخل بدن با کیفیت بهتری قابل شنیدن باشد و تشخیص بهتر صورت گیرد.

نکات مهم در خرید گوشی پزشکی

1. ابتدا به کاربری، محل مورد استفاده از گوشی پزشکی و شرایط سنی افراد معاینه شونده توجه شود و بر اساس آن، گوشی طبی مناسب انتخاب شود. برای مثال اگر گوشی پزشکی برای استفاده در آمبولانس و محیط های شلوغ انتخاب می شود، بهتر است از نوع الکترونیکی باشد تا گوشی پزشکی دیجیتال با تقویت صدای دریافت شده، موجب تشخیص بهتر شود.
2. گوشی های پزشکی بنا به جنس لوله های رابط، قطعه گوشی و تیوب ها، ضخامت و طول لوله های رابط و تیوب، کیفیت و دوام، نوع کاربردی که دارند و برخورداری از قابلیت الکترونیکی یا فاقد آن بودن دارای قیمت های متفاوتی هستند که لازم است حین خرید گوشی پزشکی در نظر گرفته شود.
3. وزن گوشی پزشکی انتخاب شده اهمیت ویژه ای دارد. از آنجایی که گوشی پزشکی برای مدت طولانی همراه کادر درمان است، باید به گونه ای باشد که فرد معاینه کننده دچار خستگی در ناحیه گردن نشود.
4. گوشی های پزشکی معمولا از جنس آلومینیوم و استیل ساخته می شوند. استتوسکوپ های استیل با توجه به وزن بیشتری که نسبت به جنس آلومینیوم دارند، بهتر به قفسه سینه بیمار می چسبند، از این رو صدا با کیفیت بیشتری شنیده می شود.
5. جنس لوله های رابط متصل به گوشی پزشکی باید به گونه ای باشد که نویز ها را حذف کند و طول آن نیز در حدی باشد که راحتی پزشک را فراهم کند. طول لوله های پزشکی معمولا از 50 تا 80 سانتی متر می باشد و گوشی های پزشکی دارای طول 70 سانتی متر، متداول ترین طول لوله می باشد. برای مثال در صورتی که طول لوله های رابط کم باشد، معاینه سخت می شود و لازم است پزشک مدام جا بجا شود. طول زیاد نیز ممکن است در حمل و نقل گوشی پزشکی وکیفیت انتقال صدا مشکل ایجاد کند.
6. تک لوله یا دو لوله بودن گوشی های پزشکی در کیفیت صدای شنیده شده تاثیر می گذارد. گوشی های پزشکی دو لوله، بر اثر برخورد با یکدیگر اصطکاک و سر و صدا ایجاد می کنند و مانع شنیدن صدا های داخل بدن می شوند. گوشی های پزشکی تک لوله که دارای یک لوله ضخیم هستند، صدا را به خوبی انتقال می دهند و انتخاب مناسب تری هستند.
7. تیوب های گوشی پزشکی باید انعطاف پذیری و ضخامت مناسبی داشته باشند. تیوب های ضخیم، چربی و آلودگی کمتری به خود جذب می کنند و دوام بالاتری خواهند داشت.
8. جنس قطعه گوشی که در داخل گوش قرار می گیرد، بهتر است از لاستیک نرم باشد تا احساس راحتی در معاینه شونده ایجاد شود و به خوبی در گوش قرار گیرد. درضمن سایز سر گوشی ها بر اساس جثه و سن کاربر متفاوت است و لازم است سر گوشی مناسب تهیه شود. معمولا سایز 25 تا 35 میلیمتر برای سر گوشی ها انتخاب می شود.
9. بعضی از گوشی های پزشکی دیجیتال دارای مانیتور و صفحه بزرگی برای نمایش نتیجه هستند که برای افراد دارای مشکلات شنوایی و بینایی بسیار مناسب است.
10. بررسی معتبر بودن شرکت سازنده گوشی پزشکی، وجود گارانتی و خدمات پس از فروش اهمیت ویژه ای دارد.

استفاده و نگهداری از گوشی پزشکی

• تمیز نگه داشتن و نظافت دیافراگم، بل، قطعه داخل گوش و هدست گوشی پزشکی جهت پیشگیری از انتقال میکروب، حفظ کیفیت و دوام آن بسیار مهم است. برای تمیز کردن گوشی های پزشکی می توان از الکل یا آب و صابون با پارچه تمیز و بدون پرز استفاده شود. درضمن از قرار دادن گوشی طبی در محلول های ضدعفونی و آب و صابون خودداری کنید.
• افتادن گوشی پزشکی موجب خرابی دیافراگم می شود. از این رو از ضربه زدن، خیس شدن و استفاده از گوشی پزشکی در محیط هایی با رطوبت بالا و دمای خیلی بالا یا خیلی پایین خودداری شود.
• در صورتیکه استتوسکوپ دارای کیف یا کاور است، در مواقع عدم استفاده برای حفظ ایمنی آن را در کاور مخصوص گوشی پزشکی نگهداری کنید.
• پیش از استفاده از استتوسکوپ، از سفت بودن دیافراگم، قطعه گوشی و سایر قطعات در جای خود مطمئن شوید، سپس با وارد کردن ضربه ای آرام به دیافراگم گوشی پزشکی از عدم وجود نشتی در لوله ها اطمینان حاصل کنید. برای این کار لازم است صدای ضربه آرام وارد شده از طریق هدست شنیده شود، اگر صدایی به گوش نرسد، امکان وجود نشتی در لوله ها می باشد.
• قسمت هدست و قطعه گوشی استتوسکوپ را به خوبی تنظیم کنید. اگر قطعه گوشی شل باشد و به خوبی در گوش قرار نگیرد، صدایی شنیده نمی شود و در صورتیکه خیلی سفت باشد به گوش معاینه کننده آسیب می رساند.

کاربرد گوشی پزشکی

• در کلینیک ها، مطب ها و کلیه بخش های مراکز درمانی جهت معاینه، شنیدن صدا های داخل بدن از جمله ریه، روده، قلب و غیره برای معاینه و تشخیص بیماری
• در منزل و مراکز درمانی جهت اندازه گیری فشار خون با استفاده از دستگاه فشارسنج خون