تعمیر دیگ بخار یا بویلر

سرویس و تعمیرات تخصصی بویلر

برای درک بیشتر فرآیند تعمیر و سرویس بویلر ابتدا یک تعریف کلی از این تجهیز ارائه می کنیم. بویلر یا دیگ بخار مجموعه ای متشکل از لوله هاست که گرمای ناشی از احتراق را به سیالی که درون این لوله جاری است منتقل می کند. بر طبق این فرآیند آب داغ شده یا تبدیل به بخار می شود. که در نهایت این آب داغ و یا بخار تولید شده برای گرمایش یا تولید توان استفاده می شود.

اجزای تشکیل دهنده بویلر (دیگ بخار)

1. بدنه اصلی دیگ
2. کوره یا آتش دان
3. لوله دود (پاس دو)
4. لوله دود (پاس سه)
5. محفظه احتراق
6. اتاقک دود
7. شاسی
8. پوسته
9. مشعل
10. پمپ تغذیه
11. آب ورودی
12. خروجی دیگ
13. سوپاپ اطمینان
14. کنترل سطح
15. شیر تخلیه
16. پرشر سوئیچ
17. بارومتر

تعمیر و سرویس صحیح بویلر از لحاظ ایمنی و کارکرد بسیار مهم و حیاتی است. در حالت کلی تعمیر بویلر شامل موارد زیر می شود:

1. رسوب زدایی از قسمت های داخلی و سایر قسمت های در تماس با سیال
2. دوده زدایی و جرم گیری از محفظه احتراق و لوله های بویلر
3. تعویض لوله های بویلر در صورت لزوم
4. تعویض کوره اصلی یا تعمیر آن
5. تعمیر کوره برگشتی
6. تعمیر یا تعویض دریچه ها و اتصالات مشکل دار در ساختار بویلر
7. تعمیر یا تعویض تجهیزات کنترل و شیرآلات بویلر
8. تعویض و تعمیر محل های آتش دان و درب های بویلر
9. تعمیر و سرویس اساسی تجهیزات مکانیکی و الکتریکی مشعل بویلر و تنظیم اجزای به کار رفته در ساختار بویلر

در حالت کلی می توان با توجه به ساختار بویلر ها نقاط حیاتی و حساسی که بیشتر نیاز به تعمیر و نگهداری دارند را مورد بررسی قرار می دهیم. اجزای اصلی بازرسی های دوره ای بویلر شامل موارد زیر است:

تعمیر و سرویس مشعل

1. بدین منظور ابتدا درب جلویی را باز کرده و وضعیت آجر های نسوز را چک کنید.
2. بستن و آب بندی درب جلویی دیگ با واشر نسوز
3. باز کردن درب عقبی بویلر و بررسی آجر های نسوز
4. بستن و آب بندی کردن درب عقب بویلر با استفاده از واشر نسوز
5. نظافت و تمیز کاری بخش آتش خوار و لوله خروج دود
6. بررسی محفظه دیگ آب گیر از لحاظ رسوب، خوردگی و غیره
7. بازبینی شیر قطع کن سطح آب پایین (cut off valve)
8. نظافت سیستم پودر کننده هوا (Air Atomizing System)
9. بازرسی تجهیزات کنترل مانند همبند ها (Inter Locks)
10. چک کردن نحوه عملکرد بادزن ها
11. روشن کردن مشعل و راه اندازی بویلر و پیدا کردن نقاط نشت
12. بررسی احتراق و کیفیت شعله مشعل

در حالت کلی در مدت زمانی که از بویلر استفاده نمی شود، باید شرایطی را مهیا نمود که این تجهیز در بهترین حالت ممکن نگهداری شده و از خوردگی لوله های درون بویلر و بدنه نیز جلوگیری شود. به این منظور نحوه نگهداری محفظه احتراق و ناحیه تولید بخار با یکدیگر متفاوت است.

نگهداری و سرویس بویلر

1. روش خشک
2. روش تر

روش خشک

روش خشک برای زمانی پیشنهاد می شود که بویلر برای مدت زمان نسبتا طولانی مورد استفاده و بهره برداری قرار نگیرد.

1. در روش نگهداری خشک باید اطمینان حاصل شود که کلیه مجراها و منافذ دیگ بویلر از رطوبت عاری بوده و سعی شود تجهیز بویلر در بالای دمای نقطه شبنم نگهداری شود. این موضوع باعث می شود که از میعان بخار موجود در هوا جلوگیری شده و میزان خوردگی دیگ بویلر را کاهش می دهد.
2. پس از خشک شدن کامل دیگ بویلر کلیه منافذ و و مجراهای ورود و خروج هوا را به طور کامل مسدود کنید و از مواد شیمیایی جاذب رطوبت مانند آلومینای فعال و یا سیلیکاژل استفاده شود.
3. هر دو ماه یکبار میبایستی وضعیت دیگ بویلر از لحاظ خشک بودن و نبود رطوبت چک شود.
4. دیگ بخار باید نظافت شده و در صورت لزوم باید رسوب گیری شود.

روش تر

در روش نگهداری و سرویس بویلر در روش تر، عموما برای مدت زمان کوتاهی لازم است که این تجهیز مورد استفاده قرار نگیرد. به طور مثال در آخر هفته و یا مسافرت های طولانی مدت روش تر پیشنهاد می شود. در این روش باید دستورالعمل های نگهداری و سرویس بویلر در روش تر را مد نظر قرار دهیم:

1. دیگ بخار باید تمیز شود.
2. دیگ بخار باید آبگیری و تخلیه شود. که بدین منظور سه روش کارآمد مد نظر است:
   • اگر دیگ بخار فاقد سوپر هیت می باشد، تا حجم استاندارد از آب هوا زدایی شده و مواد محافظ باید پر شود.
   • اگر بویلر دارای بخش سوپر هیت قابل تخلیه باشد مانند مورد بالا عمل کنید.
   • اگر بخش سوپر هیت بویلر فاقد مجرای تخلیه باشد، بخش سوپر هیت را با آب بخاربرگشت و ماده نگهدارنده پر کنید و سپس دیگ بخار را با یک حجم متعارف و ستاندارد با آب هوا زدایی شده و مواد محافظ پر کنید.
3. به منظور یکسان سازی محلول درون دیگ بویلر می توان از یم پمپ برای گردش آن استفاده کرد.
4. به صورت میزان غلظت مواد شیمیایی درون دیگ بویلر چک شود تا در صورت نیاز مواد شیمیایی اضافه شود.

نگهداری بخش احتراق بویلر

در حالت کلی و برای نگهداری صحیح و کارآمد بویلر می باست بخش احتراق بویلر به سرعت پاکسازی شود. زیرا رسوبات و دوده های باقی مانده در این محل عموما از مواد آلی و اسیدی تشکیل شده است. این ترکیبات علاوه بر خاصیت اسیدی جاذب رطوبت نیز می باشد. بنابراین با به وجود آمدن محیط اسیدی مکان مناسبی به جهت خوردگی و پوسیدگی تدریجی تجهیزات مربوط به بخش احتراق را پدید می آورد.

برای رفع این عیوب و مشکلات اقدامات زیر پیشنهاد می شود:

1. برای نگهداری محفظه احتراق بویلر باید بلافاصله بعد از خاموش شدن آن، نسبت به تمیز کاری و دوده زدایی اقدام شود. تاخیر در انجام این مرحله فرآیند نظافت را با مشکل مواجه می کند.
2. رسوب تشکیل شده روی تجهیزات را می توان با استفاده از هوای فشرده پاکسازی کرد.
3. بعد از عملیات نظافت می بایست سطوحی که پاک شده اند را با استفاده از یک پودر قلیایی مانند هیدرات منیزیم آغشته کنید تا میزان اسیدیته شدن محل پاک شده را تا حدودی خنثی کند.

رفع عیب در دیگ بویلر

در این مرحله قصد داریم به برخی از عیوب متداول در فرآیند سرویس بویلر بپردازیم.

1. غلظت مواد درون آب دیگ بخار استاندارد نیست.
   • میزان تزریق مواد کم بوده است.
   • دستگاه تزریق معیوب است.
   • سیستم تصفیه به درستی کار نمی کند.
2. در دیگ بخار کف مشاهده می شود.
   • میزان غلظت املاح آب دیگ بالاست.
   • مقدار قلیایی بودن آب دیگ بخار بالای حد مجاز است.
   • مواد کف زا و روغن های پایه صابونی وارد محفظه دیگ بخار شده اند.
   • میزان مصرف سوخت نوسان دارد و شعله تولید شده با حرارت متغیر و نامتعادل به بویلر اعمال می شود.
3. سطح اب در شیشه اب نما دارای نوسانات شدیدی است.
   • درون محفظه دیگ بخار آب در حال کف کردن است.
4. دیگ بویلر آب گیری نمی شود.
   • شیر تغذیه بویلر که روی منبع تعبیه شده، بسته است.
   • فیلتر آب ورودی کثیف است.
   • اتصال های برقی اشتباه است.
   • رله اضافه بار مشعل عمل کرده است.
   • فیزو مدار پمپ سوخته است.
   • کلید پمپ روشن نباشد.
   • دور موتور پمپ آب برعکس است.
   • سیستم کنترل سطح آب معیوب است.
   • شناور گیر کرده است.
5. مشعل استارت نمی شود.
   • فیوز مدار سوخته است.
   • کنتاکتور مشعل معیوب است.
   • مشعل در حالت توقف باشد.
   • ایراد در مدار الکتریکی
   • چشم الکتریکی در مقابل نور باشد.
   • رله اضافه بار مشعل عمل کرده است.
   • در مشعل محکم بسته نشده است.
   • اتصال های برقی به مشعل محکم نیست.
6. موتور های مشعل و فن کار می کنند، ولی شعله ای ایجاد نمی شود.
   • اتصالات الکتریکی صحیحی بسته نشده یا شل بسته شده اند.
   • کلید های فشاری هوا عمل نکرده باشند.
   • میکرو سوییچ های دمپر هوا و سوخت در مسیر عمل نکرده باشند.
   • منبع سوخت خالی است.

نگهداری مناسب از تجهیز بویلر یکی از مهم ترین کارها برای بالا بردن عمر و راندمان این تجهیز می باشد. در صورتی که مخازن تحت فشار بویلر به هر علتی نگهداری و سرویس مناسب نشوند، دچار خرابی و عیوبی مانند پوسته پوسته شدن و خوردگی های عمیق خواهند شد.
برای یک سرویس و نگهداری کارآمد و صحیح باید اقدامات زیر انجام شود:

• برنامه منظم تمیز کاری و نظافت بویلر
• کاهش بلودان بویلر
• بررسی میزان کیفیت آب مصرفی
• چک کردن عایق ها

بازرسی فنی در روند تعمیرات و سرویس بویلر

فرآیند بازرسی و تست بویلر به منظور بررسی و شناسایی محل جداره دیگ و نیز بررسی لوله های آتش خوار صورت می گیرد. در این فرآیند از سلامت و نحوه صحیح کارکرد تجهیزات کنترلی مانند سنسور مشعل، ترموستات اگزوز، سوپاپ اطمینان، پرشر سوییچ، آبنماو مانومتر اطمینان حاصل می شود.

تست و بازرسی سالیانه سرویس و نگهداری بویلر

• بازرسی تجهیزات کنترلی
• بررسی و تست فرآیند ضخامت سنجی شبکه های بدنه، عقب، جلو، کوره، راپر
• انجام تست هیدرواستاتیک
• بررسی داخل مخزن آبگیر
• بازدید داخل محفظه احتراق (کوره)
• چک کردن عملکرد صحیح پرشر سوییچ، سنسور مشعل، ترموستات اگزوز و لوله کنترل